Odpowiadając na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 08 lutego 2024 r. w sprawie wznowienia Programu regeneracji środowiskowej gleb poprzez wapnowanie, oraz przesunięci środków pomiędzy Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało, że NFOŚiGW przesunie środki pomiędzy województwami, aby zapewnić wykorzystanie wszystkich środków i przekazać dofinansowanie jak największej liczbie rolników oraz, ze podjęło rozmowy w sprawie wznowienia Programu w przyszłości.
Poniżej treść odpowiedzi Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi:
„W pełni podzielam opinię, że wapnowanie przynosi duże korzyści dla gleby, a rolnicy stosując zabieg wapnowania przyczyniają się do poprawy ogólnego stanu środowiska, w tym jakości gleb i wód. Często ze względu na pomijany efekt środowiskowy zabiegu wapnowania, a eksponowanie wyłącznie jego charakteru agrotechnicznego / produkcyjnego, głównie rolnictwo ponosi koszty związane z odkwaszaniem gleb. Wapnowanie gleb uprawnych jest więc w ujęciu globalnym zabiegiem agrotechnicznym o wielostronnym wpływie, w tym na ekosystem glebowy, regulującym jego właściwości fizyczne, fizykochemiczne i biologiczne.
W efekcie następuje korzystne ukierunkowanie procesów glebowych, przedkładające się bezpośrednio na długofalowe korzyści środowiskowe i klimatyczne.
Mając na uwadze ciągły charakter procesu zakwaszania gleb, wynikający z uwarunkowań naturalnych (ponad 90% gleb w Polsce wytworzonych jest na kwaśnych skałach naniesionych przez lodowce ze Skandynawii, z których następowało intensywne wymywanie składników zasadowych, zwłaszcza na obszarach o większej rocznej sumie opadów; gleby wytworzone z tych skał są w większości naturalnie zakwaszone) wymagający podejmowania systematycznych działań polegających na ich odkwaszaniu oraz dostrzegając korzyści płynące z realizacji Programu zwróciłem się do Minister Klimatu i Środowiska z prośbą o przedłużenie Programu na kolejne lata.
Ponadto, zwróciłem się do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) z prośbą o podjęcie działań, w ramach realizacji Programu, mających na celu relokację środków finansowych pomiędzy Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW), tak aby środki przeznaczone na dofinansowanie zakupu wapna nawozowego zostały w pełni wykorzystane, a producenci rolni, którzy ponieśli przed 31 października 2023 r. koszty kwalifikowane związane z zakupem wapna nawozowego mogli skorzystać z dofinansowania.
W odpowiedzi NFOŚiGW poinformował, że podjął działania zmierzające do relokacji środków pomiędzy WFOŚiGW, które wykazują nadwyżki środków w ramach umów udostępnienia środków przez NFOŚiGW, a WFOŚIGW które wykazują braki środków na pokrycie zapotrzebowania wynikającego ze złożonych wniosków o dofinansowanie.
Z uwagi na bardzo dużą liczbę wniosków oraz potrzebę dokonania ich oceny i wypłaty środków, a także planowaną relokacją środków pomiędzy WFOŚIGW, która wydłuży proces wypłaty środków, NFOŚiGW podjął działania zmierzające do wydłużenia terminu wypłaty środków z 31 marca 2024 r. do 30 września 2024 r., co związane jest z koniecznością wprowadzenia zmian do Programu.
Po otrzymaniu akceptacji Pani Minister Klimatu i Środowiska możliwa będzie zmiana Programu oraz w kolejnym etapie relokacja środków pomiędzy WFOŚIGW, które wykazują nadwyżki środków w ramach umów udostępnienia środków przez NFOŚiGW, a WFOŚIGW, które wykazują braki środków na pokrycie zapotrzebowania wynikającego z wartości złożonych wniosków, w miarę dostępności środków w ramach budżetu Programu.
Program cieszył się ogromnym zainteresowaniem rolników i przyniósł efekty środowiskowe / ekologiczne, co miało odzwierciedlenie nie tylko w ilości złożonych wniosków o dofinansowanie, ale również dane GUS pokazały, że wprowadzony w 2019 r. Program wpłynął na wzrost zużycia nawozów wapniowych.
Mam nadzieję, że podjęte przeze mnie starania doprowadzą do wypracowywania rozwiązań mających na celu dalsze dofinansowanie wapnowania gleb jako zabiegu prośrodowiskowego, przeciwdziałającego degradacji gleb.”