Ministerstwo Klimatu i Środowiska odpowiedziało na pismo Samorządu Rolniczego dotyczący znacznego wzrostu liczebności populacji wilka w Polsce.
Wilk jest objęty ścisłą ochroną gatunkową na podstawie załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (DZ. U. poz. 2183). Ponadto, wilk jest gatunkiem chronionym w większości krajów europejskich na podstawie aktów prawnych Unii Europejskiej i umów międzynarodowych.
Należy przy tym wskazać, iż fakt objęcia wilka ochroną ścisłą nie oznacza braku możliwości podjęcia działań przeciwdziałających m.in. zagrożeniu powodowanemu przez te zwierzęta. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2021 r. poz. 1098 z późn. zm) możliwe jest uzyskanie zezwolenia na odstępstwo od zakazów wobec osobników tego gatunku, w celu wyeliminowania powodowanego zagrożenia – np. na umyślne płoszenie, umyślne przemieszczanie z miejsc regularnego przebywania w inne miejsce, czy zabijanie. Zezwolenia wydawane są przez właściwego miejscowo regionalnego dyrektora ochrony środowiska (w zakresie umyślnego zabijania) oraz Ministra Środowiska (w przypadku, gdy czynności mają być wykonane na terenie parku narodowego.). Zezwolenia takie mogą być wydawane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli wnioskowane działania nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony gatunków chronionych oraz przy spełnieniu jednej z przesłanek indywidualnych, jak na przykład interes zdrowia lub bezpieczeństwa powszechnego. W przypadku, gdy zagrożenie jest udokumentowane oraz gdy spełnione są wszystkie przesłanki niezbędne do wydania zezwolenia nie ma przeciwwskazań, aby zezwolenie takie uzyskać. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że ewentualne zezwolenia wydawane są wyłącznie na wniosek podmiotu zainteresowanego uzyskaniem stosownego odstępstwa. Zasadnym jest również podkreślenie, że w przypadku, gdy wniosek obiektywnie nie może być załatwiony w formie pisemnej, podmiot zainteresowany uzyskaniem zezwolenia może uzyskać decyzję ustną, po rozpatrzeniu wniosku złożonego drogą telefoniczną. W tym celu należy skontaktować się telefonicznie z Generalną Dyrekcja Ochrony Środowiska pod numerem telefonu podanym na stronie internetowej urzędu.
Ponadto, pragnę podkreślić, iż podstawową formą ochrony dobytku przed szkodami wyrządzanymi m.in. przez wilki, jest jego odpowiednie zabezpieczenie. Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z 28 września 2015 r. sygn. akt K20/14, opowiedział się przeciwko całkowitej automatyzacji refundacji szkód, zwracając uwagę, że działania odszkodowawcze Skarbu Państwa winny być powiązane z oceną działań prewencyjnych podejmowanych przez właścicieli i posiadaczy mienia, w którym zaistniała szkoda, gdyż każdy z właścicieli jest odpowiedzialny za dobro własnego mienia. Właściciel lub użytkownik mienia, przewidując możliwości wyrządzenia szkody przez zwierzęta objęte ochroną gatunkową, w pierwszej kolejności sam powinien podjąć stosowane czynności, zmierzające do uniknięcia szkody lub zminimalizowania jej rozmiarów.
Warto przy tym zaznaczyć, że polski system prawny przewiduje również współdziałanie właścicieli i użytków gospodarstw rolnych i leśnych z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego – z dyrektorem tego parku, w zakresie sposobów zabezpieczania mienia przed szkodami powodowanymi przez wilki, niedźwiedzie, rysie, żubry i bobry. Współdziałanie takie może obejmować budowę urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom, finansowane z budżetu właściwego miejscowo dyrektora parku narodowego lub regionalnego dyrektora ochrony środowiska, w ramach zawartych umów cywilnoprawnych.
Jednocześnie Resort informuję, że aktualnie trwają działania związane z inwentaryzacją populacji wilka w Polsce polecone PGL LP oraz PZŁ, z udziałem Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie przy współpracy z Muzeum Instytutem Zoologii PAN w Warszawie.
Równocześnie MKiŚ podkreśla, że sprawy dotyczące sytuacji konfliktowych z udziałem wilków traktowane są priorytetowo przez resort środowiska, w tym Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska – organ właściwy do wydania zezwoleń na ewentualną eliminacje poszczególnych osobników.