W odpowiedzi na wniosek z I posiedzenia KRIR VII kadencji w sprawie zmiany „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” w zakresie zwolnienia rolników kupujących nawóz naturalny od obowiązku sporządzenia Planu nawozowego >>>, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 12 grudnia 2023 r., przekazało następujące wyjaśnienia:
Ogólne przepisy wskazujące na obowiązki w zakresie zasad nawożenia wynikają z ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne(1) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”(2) tzw. program azotanowy.
Ww. przepisy wskazują podmioty zobowiązane do opracowania planu nawożenia azotem. Nie wskazują natomiast obowiązku opracowania planu nawozowego (nie tylko azotem (N) ale również pozostałymi składnikami pokarmowymi).
Zasady opracowania planu nawożenia azotem
W odniesieniu do przesłanego wniosku, MRiRW uprzejmie informuje, że zgodnie z art. 105a. ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne(1), do opracowania planu nawożenia azotem obowiązane są podmioty które:
1. prowadzą chów lub hodowlę drobiu powyżej 40 000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior (tzw. podmioty wielkopowierzchniowe),
2. posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych, uprawiają uprawy intensywne na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha lub utrzymują obsadę większą niż 60 dużych jednostek przeliczeniowych (DJP), według stanu średniorocznego,
3. nabywają nawóz naturalny lub produkt pofermentacyjny do bezpośredniego rolniczego wykorzystania w celu nawożenia lub poprawy właściwości gleby od podmiotu importującego nawóz naturalny lub produkt pofermentacyjny z terytoriów państw trzecich lub od podmiotu prowadzącego działalność, o której mowa w pkt 1.
W przypadku gospodarstw, które zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne(1) nie są obowiązane do opracowania planu nawożenia azotem, stosują nawozy w dawkach nieprzekraczających maksymalnych dawek nawozów azotowych (określonych w programie azotanowym) dla plonów uzyskiwanych w warunkach uregulowanego odczynu gleby, zbilansowanego nawożenia azotem, fosforem i potasem i stosowania integrowanej ochrony roślin. Gospodarstwa te mogą jednak dobrowolnie opracowywać plan nawożenia azotem i stosować nawozy zawierające w składzie azot w dawkach wynikających z ww. planu.
Odnosząc się do kwestii obaw rolników przed koniecznością sporządzania planu nawożenia azotem, warto wspomnieć, że aby osiągnąć wysokie, dobre jakościowo plony i utrzymać żyzność gleby, roślinom należy dostarczyć odpowiednią ilość składników odżywczych – plan nawożenia azotem to narzędzie umożliwiające dostarczanie optymalnej dawki nawozów dla upraw w gospodarstwie rolnym. Opracowywanie planu nawożenia azotem, jest zatem jednym ze sposób zoptymalizowania dawek stosowanych nawozów, a tym samym pozwala obniżyć koszty produkcji roślinnej.
Program INTER-NAW
W celu zachęcania rolników oraz ich wsparcia w opracowywaniu planów nawożenia azotem, w 2022 roku upowszechniony został bezpłatny program INTER-NAW(4). Obejmuje on zalecenia nawozowe pod rośliny uprawne na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych, możliwość sporządzenia planu nawożenia, w tym planu nawożenia azotem uwzględniając wymogi wynikające z programu azotanowego(2). Ponadto uwzględnia najnowsze zalecenia w zakresie nawożenia mikroelementami.
Program INTR-NAW pozwala na gromadzenie danych, zapisywanie oraz ich drukowanie. Ponadto w kolejnych latach będzie stanowić element FaST.
Jeżeli rolnik miałby problem z przygotowaniem planu nawożenia za pomocą INTER-NAW istnieje możliwość wsparcia eksperta – dane kontaktowe do ekspertów zamieszczone są na stronie internetowej https://www.schr.gov.pl/index.php?c=article&id=58.
(1) ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2023 r. poz. 1478, 1688, 1890, 1963, 2029)
(2) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. z 2023 r. poz. 244)
(3) Zbiór zaleceń dobrej praktyki rolniczej do dobrowolnego stosowania (https://www.gov.pl/web/rolnictwo/zbior-zalecen-dobrej-praktyki-rolniczej-do-dobrowolnego-stosowania)
(4) https://internaw.pl/