W odpowiedzi na samorządu rolniczego z 13 marca 2023 r., dotyczący „zmiany zasad przyznawania płatności niezwiązanej do tytoniu w ramach Planu Strategicznego WPR na lata 2023 – 2027” resort rolnictwa poinformował, co następuje.
„W związku z postulatami zgłaszanymi przez plantatorów uprawiających tytoń oraz związki/grupy plantatorów tytoniu, Polska (wraz z innymi państwami członkowskimi) w pracach na forum UE nad reformą Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023 – 2027 zabiegała o możliwość aktualizacji okresu referencyjnego, który brany jest pod uwagę przy przyznawaniu przejściowego wsparcia krajowego.
W wyniku tych działań, w przepisach unijnych na lata 2023-20271 wprowadzono możliwość zmiany okresu referencyjnego. Nowy okres referencyjny nie może być jednak późniejszy niż 2018 r.
Z uwagi na wystąpienie znacznych zmian w sektorze tytoniu, w uzgodnieniu ze związkami/grupami plantatorów tytoniu, zdecydowano o przyjęciu najbardziej aktualnego okresu referencyjnego dopuszczonego przepisami UE.
Oznacza to, że od 2023 r. rok 2018 będzie podstawowym okresem referencyjnym, a w przypadku gdy rolnicy byli wpisani do rejestru Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w 2018 r., ale nie zawarli umowy/nie mogą wykazać produkcji w 2018 r., płatności będą przyznawane do indywidualnej ilości referencyjnej stanowiącej równowartość 70% masy tytoniu objętego umową zbycia zawartą w 2017 r. Pozwoli to uniknąć wykluczenia z płatności tych plantatorów, którzy z przyczyn losowych nie podjęli uprawy w 2018 r.
Nowy okres referencyjny umożliwi lepsze ukierunkowanie wsparcia i realną pomoc tym rolnikom, którzy jeszcze niedawno produkowali tytoń i – w znacznej części – nadal są związani z tym sektorem.
Jednocześnie należy wyjaśnić, że przyjęcie wcześniejszego roku skutkowałoby zwiększeniem liczby beneficjentów o rolników, którzy zaprzestali produkcji, z uwagi na malejącą z roku na rok liczbę producentów surowca tytoniowego.
Powyższe rozwiązania zostały zawarte w Planie Strategicznym WPR na lata 2023-2027, który w dniu 31 sierpnia 2022 r. został zatwierdzony przez Komisję Europejską.
Natomiast szczegółowe zasady przyznawania płatności bezpośrednich, w tym płatności niezwiązanej do tytoniu, zostały uregulowane w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz. U. poz. 412).
Jednocześnie należy zauważyć, że zgodnie z art. 40ha ustawy o organizacji niektórych rynków rolnych warunkiem prowadzenia przez producenta surowca tytoniowego działalności w zakresie uprawy tytoniu, produkcji lub zbytu surowca tytoniowego jest wpis do rejestru producentów surowca tytoniowego, prowadzonego przez dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka właściwego ze względu na miejsce zamieszkania i adres albo siedzibę i adres producenta rolnego, który zamierza uprawiać tytoń, produkować lub zbywać surowiec tytoniowy.
Dlatego też z uwagi na nowy okres referencyjny (tj. 2018 r.) przyjęto najpóźniejszą z możliwych dat pozwalających na wpis do rejestru producentów surowca tytoniowego.
Umożliwi to z jednej strony objęcie wsparciem tej grupy producentów, która jest najbliższa aktualnej sytuacji w sektorze, a z drugiej strony – zweryfikowanie wpisu do rejestru producentów surowca tytoniowego, a tym samym potwierdzi prowadzenie ww. działalności.
Odnosząc się natomiast do poruszonej przez Pana Prezesa kwestii dotyczącej wykreślenia z rejestru producentów tych rolników, „którzy nie sadzili tytoniu w 2018 roku” należy wyjaśnić, że w przypadku gdy producent surowca tytoniowego zaprzestał uprawy tytoniu, ma on obowiązek poinformować o tym fakcie dyrektora oddziału terenowego KOWR, który wydał decyzję w sprawie wpisu do rejestru, co skutkuje wykreśleniem tego producenta z ww. rejestru (zgodnie z art. 40hf ust. 1 i 2 ww. ustawy).
Należy jednocześnie podkreślić, że rolnicy zajmujący się uprawą tytoniu poza przejściowym wsparciem krajowym mogą korzystać, na zasadach ogólnych, z pozostałych instrumentów wsparcia bezpośredniego.”