W odpowiedzi na pismo Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 19 grudnia 2023 r., dotyczące podjęcia działań w obszarze wsparcia rolnictwa, Ministerstwo Rolnictw i Rozwoju Wsi uprzejmie informuje:
Iż Polska funkcjonuje w jednolitym rynku UE i wszelkie krajowe mechanizmy stabilizujące rynki rolne i np. wprowadzające wszelkiego rodzaju dopłaty muszą być zaakceptowane przez
Komisję Europejską. Zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego jest głównym
celem Wspólnej Polityki Rolnej. Jednak przepisy WPR zobowiązują państwa
członkowskie UE do respektowania jednolitych zasad wspólnej organizacji rynków
rolnych. W związku z tym Polska często wnioskuje do KE o działania stabilizujące,
w tym o wsparcie dla producentów w sektorach, w których pojawiły się zagrożenia..
W kwestii zapewniania bezpieczeństwa żywnościowego, należy podkreślić, iż
bezpieczeństwo żywnościowe Polaków nie jest zagrożone, ponieważ Polska jest w
dużej mierze samowystarczalna w odniesieniu do kluczowych produktów rolnych.
Polska jest 4. największym producentem żywności w Europie po Francji, Niemczech i
Hiszpanii. Polska ma dobre warunki naturalne do produkcji rolniczej i jest w stanie
wyprodukować więcej żywności niż tylko na własne potrzeby. Umożliwia to
przeznaczenie części produktów na eksport. Obecnie, Polska jest na 7 miejscu wśród
największych eksporterów artykułów rolno-spożywczych w całej UE. Nie mniej
jednak kwestie bezpieczeństwa żywnościowego oraz rozwoju obszarów wiejskich
zaliczono do strategicznych wyzwań i obszarów działań w krajowej strategii rozwoju
kraju (STRATEGIA na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju 2030), przyjętej przez Radę
Ministrów w dniu 14 lutego 2017 r. Jest to podstawowy dokument strategiczny
polityki rolnej i rozwoju obszarów wiejskich państwa prezentujący cele, kierunki
interwencji oraz działania, jakie powinny zostać podjęte w perspektywie roku 2030.
Krajowe cele związane z zapewnieniem bezpieczeństwa żywnościowego
zdefiniowano także w opracowanej przez Strategii zrównoważonego rozwoju wsi,
rolnictwa i rybactwa 2030, (SZRWRiR 2030) – przyjęta w dniu 15 października
2019 r. przez Radę Ministrów. Natomiast 17 października 2023 r. Rada Ministrów
przyjęła aktualizację Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa
2030. Celem aktualizacji jest wzmocnienie działań publicznych w obszarze
zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i zwiększanie odporności sektora
rolno-spożywczego na kryzysy.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że w 2023 r. w celu m.in. obniżenia kosztów
produkcji rolnej uruchomiono między innymi następujące formy pomocy:
1) dofinansowanie zakupu w okresie od dnia 16 maja 2022 r. do dnia 15 maja 2023
r. nawozów mineralnych innych niż wapno nawozowe i wapno nawozowe
zawierające magnez od podmiotów prowadzących działalność w zakresie obrotu
nawozami lub sprzedaży nawozów;
Powyższą pomoc otrzymało blisko 351 tys. producentów rolnych w wysokości ok.
2,835 mld zł.
2) wsparcie dla producentów malin, którym zagraża utrata płynności finansowej w
związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji
Rosyjskiej wobec Ukrainy.
O to dofinansowanie w ramach prowadzonego od 23 do 31 października 2023 r. w
formule pomocy publicznej naboru ubiegało się 18,3 tys. producentów malin, którzy
prowadzą działalność jako mikro-, małe, średnie lub duże przedsiębiorstwa, mają
nadany przez ARiMR numer identyfikacyjny i którzy w 2023 r. złożyli wniosek o
przyznanie płatności bezpośrednich.
Od 18 grudnia 2023 r. na konta ponad 18 tys. plantatorów trafiło blisko 36 mln zł.
3) wsparcie dla producenta rolnego, który w 2022 r. lub 2023 r. co najmniej raz nie
otrzymał zapłaty za sprzedaną kukurydzę.
Pomoc miała charakter pomocy publicznej i udzielana w ramach przepisów wydanych
na podstawie Komunikatu Komisji Tymczasowe kryzysowe ramy środków pomocy
państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy (Dz U. UE. C. z
2022 r. Nr. 426 z 09.11.2022, str 1-34 oraz na podstawie Decyzji Komisji
Europejskiej nr SA.109217 (2023/N) z dnia 15.09.2023 r.
Powyższą pomoc otrzymało blisko 500 rolników w wysokości ok. 23 mln zł.
4) wsparcie dla producenta rolnego będącego producentem kalafiorów lub
brokułów.
Pomocy miała charakter pomocy publicznej i mogli się o nią ubiegać producenci
posiadający status mikro-, małego albo średniego przedsiębiorstwa i producenci rolni,
którzy zawarli umowę na wyprodukowanie i dostarczenie w 2023 r. kalafiorów lub
brokułów z podmiotem, który odmówił odbioru wszystkich zakontraktowanych
warzyw i nie zapłacił za nie.
Wpłynęło 356 wniosków i przelano ponad 1 mln zł.
5) Pomoc finansowa dla podmiotu prowadzącego działalność w zakresie skupu zbóż
lub obrotu zbożami do zakupionej kukurydzy niepoddanej procesowi suszenia.
Pomoc wypłacana była wyłącznie w formule pomocy publicznej – mogły się ubiegać
podmioty prowadzące skup kukurydzy lub zajmujące się obrotem nią, które między
15 września a 31 grudnia 2022 r. nabyły od rolników mokre ziarno tej rośliny i w
wyniku braku stabilizacji na rynku przez wojnę na Ukrainie poniosły dodatkowe
koszty.
Wsparcie trafiło do 767 beneficjentów w kwocie 231 mln zł
6) Wsparcie dla producentów kukurydzy, żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta,
mieszanek zbożowych, rzepaku lub rzepiku.
Pomoc skierowana była do producentów rolnych posiadających status mikro-,
małego lub średniego przedsiębiorstwa producentów kukurydzy, żyta, jęczmienia,
owsa, pszenżyta, mieszanek zbożowych, rzepaku lub rzepiku, którzy ubiegali się o
przyznanie pomocy w ramach naboru prowadzonego między 1 czerwca a 31 lipca
2023 r., spełnili warunki, ale nie otrzymali dofinansowania.
Wpłynęło blisko 51 tys. wniosków a na konta rolników trafiło ponad 567 mln zł.
7) wsparcie dla producentów rolnych, którzy ponieśli dodatkowe koszty w wyniku
braku stabilizacji na rynku pszenicy, gryki lub kukurydzy spowodowanej agresją
Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy.
O pomoc mogli się ubiegać producenci pszenicy lub gryki, którzy złożyli w 2022 roku
wnioski o dopłaty bezpośrednie i wykazali uprawy (maksymalnie 300 ha) tych roślin,
a ziarno sprzedali w okresie od 15 kwietnia do 15 lipca 2023 r. Co istotne, nabywcą
musiał być podmiot uprawniony do skupu i przetwarzania zboża lub obrotu nim, a
także podmiot kupujący ziarno w związku z prowadzoną produkcją zwierzęcą.
Transakcja powinna zostać potwierdzona fakturą VAT, jej duplikatem lub fakturą
VAT RR.
Wpłynęło blisko 117,5 tys. wniosków, a na konta rolników trafiło ponad 2,18 mld zł.
8) Wsparcie dla rolników utrzymujących lochy i prosięta (pomoc związana z
kryzysem wojennym)
Wsparcie przeznaczone było dla producenta świń, któremu zagraża utrata płynności
finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją
Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy oraz który zgłosił do ARiMR do dnia 31 sierpnia
2023 r. oznakowanie świń urodzonych w jego gospodarstwie od dnia 15 marca 2023
r. do dnia 15 sierpnia 2023 r.
Stawka wsparcia to 100 zł do każdego prosięcia. Jeden producent rolny mógł
otrzymać maksymalnie 500 tys. zł.
Wpłynęło blisko 28 tys. wniosków, a na konta rolników trafiło ponad 441 mld zł.
9) Kredyty na utrzymanie płynności finansowej przez producentów rolnych (linia UP).
Kredyt może zostać udzielony na uregulowanie zobowiązań finansowych związanych
z prowadzeniem działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym oraz ponoszenie
przez producentów rolnych bieżących nakładów przyczyniających się do poprawy
płynności finansowej.
Oprocentowane dla kredytobiorców wynosi 2% w skali roku. Dopłaty do
powyższych kredytów będą stosowane przez okres nie dłuższy niż 60 miesięcy. Bank
może zastosować karencję w spłacie kapitału do 2 lat od dnia udzielania kredytu.
Kwota kredytów bankowych objętych pomocą udzielonych producentowi rolnemu
nie może przekroczyć kwoty:
1) 100 000 zł – gdy producent rolny prowadzi gospodarstwo rolne w rozumieniu
przepisów o podatku rolnym o powierzchni nie większej niż 50 ha użytków
rolnych;
2) 200 000 zł – gdy producent rolny prowadzi gospodarstwo rolne w rozumieniu
przepisów o podatku rolnym o powierzchni powyżej 50 ha i nie większej niż 100
ha użytków rolnych;
3) 400 000 zł – gdy producent rolny prowadzi gospodarstwo rolne w rozumieniu
przepisów o podatku rolnym o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych.
W 2023 r. r. banki udzieliły ww. kredytów 78.058 producentom rolnym na kwotę
ponad 9,5 mld zł.
10) Wprowadzono stawkę zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju
napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej w 2024 roku w wysokości
1,46 zł na 1 litr oleju.
W projekcie ustawy budżetowej na 2024 r. na dopłaty do paliwa rolniczego została
zaplanowana kwota 1663 mln zł.
Kolejnym z rozwiązań wprowadzonych w Polsce w 2023 r. w celu poprawy sytuacji
gospodarstw rolnych była decyzja o realizacji zaliczek na poczet płatności
bezpośrednich, przejściowego wsparcia krajowego oraz płatności ONW. Pomimo
tego, że płatności w ramach ekoschematów nie były objęte zaliczkami, zaliczki
otrzymało ok. 1,2 mln rolników na łączną kwotę ok. 9,2 mld zł (w tym ok. 1,1 mld zł z
tytułu płatności ONW). Natomiast od 1 grudnia 2023 r. sukcesywnie wypłacane są
pozostałe kwoty płatności za 2023 r.
Wypłata płatności w ramach ekoschematów rozpocznie się niezwłocznie po
otrzymaniu od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa stabilnych,
zweryfikowanych danych w zakresie powierzchni/liczby sztuk zwierząt kwalifikującej
się do wsparcia oraz określeniu wysokości stawek tych płatności w drodze
rozporządzenia.
Reasumując w 2023 roku wprowadzono różne formy wsparcia dla producentów
rolnych, które miały poprawić dochodowość prowadzonej produkcji czy też obniżyć
koszty produkcji oraz zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe kraju oraz utrzymać
stabilny poziom życia rolników i ich rodzin.
Jednocześnie informuję, że w 2024 roku zostało przewidziane wsparcie dla
producentów rolnych w formie dopłaty do upraw kukurydzy. O pomoc będą mogli
starać się producenci kukurydzy, którzy w 2023 r. złożyli wniosek o przyznanie
płatności bezpośrednich oraz którym grozi utrata płynności finansowej w związku z
trudnościami na rynku rolnym wywołanymi wojną Rosji z Ukrainą.
Wysokość pomocy ustalana będzie jako iloczyn deklarowanej przez producenta
kukurydzy we wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich z wyłączeniem
kukurydzy na kiszonkę, nie większej niż 100 ha.
Stawka pomocy będzie zróżnicowana w zależności od województwa i będzie
wynosiła od 500 zł do 1000 zł.
Planowane jest również uruchomienie pomoc dla producentów rolnych
poszkodowanych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, które
wystąpiły w 2023 r.
O pomoc będą mogli ubiegać się producenci rolni, w których gospodarstwie rolnym
powstały szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2023 r. suszy,
gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków
wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny, wynoszące
powyżej 30% średniej rocznej produkcji roślinnej.
Termin składania wniosków o pomoc oraz wysokość stawki pomocy, minister
właściwy do spraw rolnictwa ogłosi w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie
podmiotowej obsługującego go urzędu, z tym że wysokość tej stawki ogłosi
najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem terminu składania wniosków o przyznanie
pomocy.