Realizując wniosek przyjęty podczas obrad członków Walnego Zgromadzenia PIR w dniu 20 grudnia 2021 r. Zarząd PIR zwrócił się z prośbą o pomoc jego realizacji:
Ponownie wystąpić do MF z prośbą o pomoc oraz interwencję w sprawie odzyskania utraconych środków pieniężnych z rachunku bankowego w ramach przymusowej restrukturyzacji Podkarpackiego Banku Spółdzielczego (PBS) Sanoku dla Okręgowego Związku Hodowców Koni w Rzeszowie.
W dniu 17 stycznia 2020 r. została zawieszona tymczasowo działalność PBS przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. W komunikacie na stronie internetowej Banku umieszczono informację o terminie wznowienia działalności tj. otwarcia oddziałów oraz przywrócenie dostępu do bankowości internetowej i mobilnej, jak również o skutkach decyzji dla klientów. Z informacji zawartej w komunikacie wynikało, że Związek nie poniesie strat pieniężnych ponieważ nie znajduje się w grupie dużych przedsiębiorstw, czy jednostek samorządu terytorialnego, instytucji finansowych oraz firm inwestycyjnych. Jednak mimo tych informacji wskazywanych w komunikacie jak również ogłaszanych i opisywanych szeroko w mediach Okręgowy Związek Hodowców Koni w Rzeszowie został bezprawnie pozbawiony swojego kapitału w kwocie ok. 345 000 zł.
W ramach restrukturyzacji PBS w Sanoku wszystkim osobom fizycznym, także przedsiębiorcom z kategorii MŚP wypłacono do 100% ich bez względu na ich wielkość, Potraktowanie w odmienny sposób organizacji rolniczego zrzeszenia branżowego jest sprzeczne z prawem, naruszającym poczucie pewności i bezpieczeństwa działania instytucji zaufania publicznego, narusza zasady sprawiedliwości społecznej i równego traktowania wobec prawa. Zebrani na posiedzeniu delegaci Walnego Zgromadzenia Podkarpackiej Izby Rolniczej uważają, ze utracone przez POZHK w Rzeszowie środki finansowe w kwocie 344 749,50 zł. winny zostać zwrócone, by organizacja mogła dalej realizować powierzone zadania ustawowe i statutowe dla dobra hodowli koni w Polsce.
W odpowiedzi Ministerstwo Finansów złożyło następujące wyjaśnienia:
W kontekście przedstawionej sprawy na wstępie chciałbym wskazać, że wobec sytuacji finansowej PBS w Sanoku jedyną alternatywą dla wszczętej przez BFG przymusowej restrukturyzacji była upadłość tego banku, co miałoby bardziej dotkliwe konsekwencje aniżeli przymusowa restrukturyzacja. Jednocześnie przepisy unijne nie pozwalają na stosowanie mechanizmów odzyskiwania środków umorzonych lub w inny sposób utraconych przez podmioty w ramach przymusowej restrukturyzacji. Wynika to z faktu, że zobowiązanie właścicieli i wierzycieli do pokrycia strat instytucji finansowej jest w UE podstawową zasadą procesów restrukturyzacyjnych i likwidacyjnych i w tym zakresie przepisy krajowe oraz działania organów państwa muszą być zgodne z unijnymi zasadami.
Przymusowa restrukturyzacja wynikała z wdrożonych do prawa polskiego w ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (dalej: „ustawa o BFG”) regulacji unijnych. W ramach tych regulacji przymusowa restrukturyzacja może zostać wszczęta wyłącznie wobec podmiotu zagrożonego upadłością, w sytuacji, gdy mniej inwazyjne, możliwe do podjęcia działania we właściwym czasie, nie usuną tego zagrożenia – co nastąpiło w odniesieniu do PBS w Sanoku.
W przymusowej restrukturyzacji PBS w Sanoku wystąpiła konieczność zaangażowania środków BFG w finansowanie działań związanych z procesem przymusowej restrukturyzacji. W myśl regulacji unijnych, przepisy ustawy o BFG przewidują, iż przy wyborze instrumentów przymusowej restrukturyzacji BFG zobowiązany jest uwzględniać zasady określone w art. 110 ust. 3 ustawy o BFG, w szczególności zasady pokrywania strat podmiotu w restrukturyzacji w pierwszej kolejności przez właścicieli praw udziałowych oraz zasady ponoszenia skutków strat przez wierzycieli zgodnie z kolejnością zaspokajania roszczeń określoną w ustawie o BFG oraz w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. — Prawo upadłościowe. W związku z tym, w celu realizacji zasady ponoszenia skutków strat przez wierzycieli podmiotu w restrukturyzacji do instytucji pomostowej pn. Bank Nowy BFG S.A., nie zostały przeniesione zobowiązania obciążające PBS w Sanoku wobec wierzycieli kategorii niższych hierarchii wierzytelności. Jednocześnie, jeżeli do osiągnięcia koniecznej kwoty pokrycia strat nie jest konieczne całkowite umorzenie lub konwersja zobowiązań, zobowiązania w tej kategorii podlegają umorzeniu lub konwersji proporcjonalnie do wartości zobowiązania. Należy zaznaczyć, że w procesie przymusowej restrukturyzacji rozstrzygająca jest klasyfikacja podmiotu do kategorii przewidzianych w art. 440 ust. 2 Prawa upadłościowego, a nie charakter, pochodzenie lub przeznaczenie środków zgromadzonych na jego rachunku.
W kontekście powyższego sprawa OZHK została skonsultowana przez Ministerstwo Finansów z BFG celem uzyskania dodatkowych wyjaśnień w zakresie podejścia zastosowanego względem OZHK w ramach przymusowej restrukturyzacji. Z informacji uzyskanych od BFG wynikało, że „..poruszone w (Państwa) piśmie zagadnienie dotyczy nie przeniesienia do instytucji pomostowej Banku Nowego BFG S.A. (dalej: Bank Nowy) części środków OZHK Rzeszów, które podmiot ten zdeponował w PBS Sanok przed przymusową restrukturyzacją PBS Sanok, przeprowadzoną zgodnie z przepisami ustawy o BFG.”. Jak wyjaśniał nam BFG „Jako podstawę podziału i pozostawienia, w ramach przymusowej restrukturyzacji PBS, części zobowiązań tego Banku należy wskazać ust. 4 pkt 2 lit. d decyzji BFG z 15 stycznia 2020 r. nr DPR.721.1.2019, DPR.721.1.2020, DPR.721.3.2020, DPR.721.2.2020 0 wszczęciu przymusowej restrukturyzacji wobec PBS (dalej: Decyzja). W wykonaniu Decyzji do Banku Nowego, jako instytucji pomostowej, zostały przeniesione zobowiązania PBS z wyłączeniem zobowiązań z tytułu środków innych niż środki wskazane w ust. 4 pkt 2 lit. a — c Decyzji oraz innych niż:
- środki gwarantowane, o których mowa w art. 2 pkt 65 ustawy o BFG
- środki stanowiące należności, o których mowa w art. 440 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe,
- o których mowa wart. 206 ust. 1 pkt 2-10 ustawy o BFG,
przy czym zobowiązania, o których mowa w ust. 4 pkt 2 lit. d Decyzji, nie zostały przeniesione do Banku Nowego jedynie w części będącej wynikiem iloczynu ich wartości oraz współczynnika procentowego wynikającego ze stosunku wartości bezwzględnej kwot: kwoty ujemnych kapitałów własnych wynoszących 182 857 669,00 (słownie: sto osiemdziesiąt dwa miliony osiemset pięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset sześćdziesiąt dziewięć) złotych wynikającej z oszacowanej straty pomniejszonej o wartość wynikającą z umorzenia instrumentów kapitałowych wskazanych w ust. 3 w punktach 2 — 8 Decyzji oraz zobowiązań wskazanych w ust. 4 pkt 2 lit. c Decyzji, do kwoty zobowiązań wskazanych w ust. 4 pkt 2 lit. d Decyzji. Powyższe zobowiązania zostały pozostawione w PBS jako podmiocie w restrukturyzacji. W odniesieniu do OZHK, który zostaf zakwalifikowany do trzeciej kategorii zaspokajania w rozumieniu przepisów art. 440 ust. 2 pkt 3 Prawa upadłościowego, oznacza to, że jego środki zostały przeniesione częściowo, z uwzględnieniem ww. obliczeń. ”
Jednocześnie, jak wynikało z informacji od Funduszu „BFG jest organem przymusowej restrukturyzacji w rozumieniu przepisów ustawy o BFG. Decyzja BFG, stanowiąc jednostronne, władcze oświadczenie woli organu, była skierowana do konkretnego, zewnętrznego adresata (PBS Sanok i Banku Nowego), rozstrzygając sprawę indywidualną tegoż adresata, podjętą w trybie przewidzianym przez Kodeks postępowania administracyjnego i ustawę o BFG. Realizacja Decyzji w zakresie dzielenia i docelowego przenoszenia środków zgromadzonych na rachunkach bankowych w PBS była dokonywana przez adresatów Decyzji — PBS Sanok i Bank Nowy. Podchodząc ze zrozumieniem do sytuacji OZHK, należy w świetle powyższego wskazać, że ewentualne niewłaściwe zapisy w księgowości lub systemach informatycznych PBS, powielone następnie w księgowości lub systemach informatycznych Banku Nowego, które mogły wpływać na kwalifikację OHZK do określonej kategorii zaspokajania przewidzianych w Prawie upadłościowym, przeprowadzaną przez adresatów Decyzji przy wykonywaniu obowiązków nałożonych Decyzją, pozostają poza możliwymi do podjęcia przez BFG działaniami w celu dokonania zmian wnioskowanych przez OZHK, Podkarpacką Izbę Rolniczą oraz Krajową Radę Izb Rolniczych.
W kontekście powyższego chciałbym wskazać, że zgodnie z przepisami ustawy o BFG wierzyciele, którzy zostali zaspokojeni w wyniku przymusowej restrukturyzacji w stopniu niższym niż zostaliby zaspokojeni w postępowaniu upadłościowym mogą kierować do BFG roszczenia uzupełniające. Zgodnie z pouczeniem w opublikowanej na stronie BFG decyzji o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji oraz art. 103 ust. 5 ustawy o BFG każdy, kogo interes prawny został naruszony jest uprawniony wniesienia skargi do sądu administracyjnego. W skardze tej, poza spełnieniem wymogów formalnych przewidzianych dla pisma procesowego, skarżący powinien wykazać, zgodnie z art. 103 ust. 5 ustawy o BFG, naruszenie swojego interesu prawnego przez wydanie przez BFG decyzji o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji wobec PBS. Ewentualne uznanie przez sąd administracyjny, że pozbawienie środków było działaniem niezgodnym z przepisami skutkowałoby odpowiedzialnością odszkodowawczą BFG ograniczoną do wysokości poniesionej przez podmiot straty.
Ponadto Ministerstwo Finansów w sprawie rozeznania sprawy OZHK z perspektywy ewentualnych możliwości pomocowych względem OZHK lub pozyskania funduszy przez OZHK, niezależnie od przyczyny utraty lub niedoboru środków, zwróciło się o informacje do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW). Z przekazanych przez MRiRW informacji wynikało, że OZHK „mógłby potencjalnie ubiegać się o wsparcie w ramach inicjatywy LEADER w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. W ramach działania LEADER wdrażane jest poddziałanie – Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność.” Jednocześnie MRiRW zauważyło, że „ Wprowadzony tzw. „okres przejściowy” wydłuża implementację PROW 2014-2020 0 2 lata. W tym okresie planowana jest kontynuacja wdrażania zdecydowanej większości obecnie istniejących instrumentów wsparcia, w tym także działania LEADER. Oznacza to, że w przypadku dostępnych środków, operacje w ramach PROW 2014-2020 będą mogły być wdrażane do 2025 r. Równocześnie, od roku 2023 planowany jest do wdrożenia Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, w ramach którego przewiduje się kontynuację wsparcia, m.in. na rzecz oddolnych inicjatyw w ramach podejścia LEADER”.
Jak wskazało MRiRW „z uwagi na specyfikę podejścia LEADER, które jest podejściem oddolnym, ostateczny zakres wsparcia oferowanego na danym obszarze, a także kwoty pomocy na poszczególne operacje zależeć będą od potrzeb zdiagnozowanych przez lokalną społeczność i przyjętej przez nią Lokalnej Strategii Rozwoju, wybranej do realizacji w ramach PROW 2014-2020. W związku z tym, należy skontaktować się z Lokalną Grupą Działania, na terenie której ma być lub jest zrealizowana inicjatywa.”