W dniach 27-28 kwietnia w Centrum Praskim Koneser odbyła się pierwsza edycja wydarzenia „Polska Wieś XXI – Europejski Kongres Innowacyjnych Rozwiązań dla Obszarów Wiejskich i Rolnictwa”. Projekt powstał z inicjatywy Posła na Sejm RP Marka Sawickiego, byłych ministrów rolnictwa w kolejnych rządach ostatnich 30 lat, tworzących Radę Programową, oraz Grupy MTP. Aktywny udział w Kongresie wzięli również Rektorzy polskich uczelni przyrodniczych i rolniczych, wchodzący w skład Rady Naukowej.
W kongresie „Polska Wieś XXI” udział wzięło ponad 450 osób. Uczestnikami wydarzenia byli przedstawiciele środowiska naukowego, politycy, przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenach wiejskich, członkowie organizacji zawodowych i społecznych, rolnicy oraz sami mieszkańcy wsi. Dzięki przybyciu tak wielu przedstawicieli różnych grup społecznych, dyskusje na tematy poruszone podczas paneli zostały poprowadzone uwzględniając odmienne punkty widzenia, podejścia oraz potrzeby wszystkich zainteresowanych tematyką obszarów wiejskich i rolnictwa.
Część merytoryczną kongresu otwierał Panel Strategiczny pt. „Potencjał energii odnawialnej z wykorzystaniem biogazowni, fotowoltaiki, energii wiatrowej oraz innych innowacyjnych rozwiązań”, którego sponsorem był ANWIL S.A. producent nawozów CANWIL z magnezem i CANWIL S z siarką, a partnerem Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Moderatorem panelu była Zuzanna Dąbrowska – dziennikarka „Rzeczpospolitej”. Udział w dyskusji wzięli:
- dr Adam Jarubas, poseł do Parlamentu Europejskiego
- dr inż. Andrzej Śmietanko, Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w latach 1993-1995
- Paweł Sałek, doradca Prezydenta RP
- Henryk Ignaciuk, Właściciel firmy, Bio-Power Sp. z o. o.
- dr hab. Jacek Dach, Katedra Inżynierii Biosystemów, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
- dr hab. Mariusz Stolarski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
- Anna Kornecka, Dyrektor Instytutu Stowarzyszenie Program Czysta Polska
- Krzysztof Zieniewicz, Dyrektor operacyjny w Green Genius
- dr hab. inż. Dariusz Szewczyk, Prezes ICS Industrial Combustion Systems S.A.
- Paweł Miller, Wiceprezes Zarządu, Bioelektra Group SA
Rozmowy panelistów skupiały się na relacjach polskich i zagranicznych przedsiębiorstw z sektorem produkcji zielonej energii. Dzisiaj bardzo dużo firm orientuje swoje strategie na te zielone tory, czyli widzi, że warto przechodzić na zieloną stronę mocy. Rozwój technologiczny daje możliwość […] znaczących obniżek kosztów wytworzenia energii. To czego dzisiaj najbardziej potrzebujemy to odblokowanie regulacji. – mówił dr Adam Jarubas.
Następnie odbył się Panel Dyskusyjny „Gleba i woda jako determinanty dla produkcji żywności oraz łagodzenia zmian klimatycznych”. Sponsorem panelu był ANWIL S.A. producent nawozów CANWIL z magnezem i CANWIL S z siarką. Dyskusję moderował Karol Bujoczek – redaktor naczelny „top agrar Polska”. Uczestnikami panelu byli:
- Jan Krzysztof Ardanowski, Przewodniczący Rady ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich przy Prezydencie RP, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w latach 2018-2020
- dr Jacek Janiszewski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w latach 1997-1999
- Roman Jagieliński, Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w latach 1995-1997
- dr hab. inż. Krzysztof Pakuła, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
- UPP dr hab. Tomasz Piechota, Katedra Agronomii, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
- dr hab. inż. Tomasz Okruszko, prorektor ds. nauki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Wnioski z rozmów panelistów podsumowują słowa prof. dra hab. inż. Tomasza Okruszko – Specyfiką rolnictwa jest to, że jest z jednej strony użytkownikiem wody, a z drugiej strony do pewnego stopnia producentem. […] Wydaje się, że ten krajowy program retencji powinien być poświęcony – obszary rolnicze jako producent wody, w sensie jej możliwości zarówno wykorzystania w obszarze wiejskim […] a z drugiej strony jak zapewnić wodę użytkownikom, którzy korzystają poza obszarami wiejskimi. – oraz Jana Krzysztofa Ardanowskiego – Wydaje mi się, że jeżeli bierzemy pod uwagę całokształt spraw związanych z rolnictwem – wiedzy rolników, kompetencji, to wiedza na temat gleby jest najsłabszym elementem.
Trzecia dyskusja o przyszłości obszarów rolnych i rolnictwa pierwszego dnia kongresu „Polska Wieś XXI”, odbyła się podczas panelu dyskusyjnego „Rolnictwo 4.0”, którego moderatorem był Jan Beba – redaktor „top agrar Polska”. Panelistami zostali:
- dr Jerzy Plewa, Team Europe, były szef Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich w Komisji Europejskiej
- dr hab. inż. Sylwester Tabor, prof. URK, Rektor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
- Artur Ławniczak, Rolnik, Samorządowiec
- Radosław Nienartowicz, Rolnik, Przewodniczący Centrum Narodowe Młodych Rolników ZZCNMR w woj. warmińsko-mazurskim
W mojej ocenie – mówiąc z perspektywy młodego rolnika, w niektórych aspektach jest już całkiem dobrze. Jeżeli chodzi o stosowanie nawigacji GPS, oprowadzanie maszyn rolniczych po polu – daje to widoczne oszczędności w postaci mniejszych nakładek, bardziej precyzyjnych prac uprawowych na polu, czy też podczas siewu. Jeżeli chodzi stricte rolnictwo precyzyjne […] to tutaj jeszcze mamy ogromne pole do zrobienia. – podsumował dyskusję Radosław Nienartowicz.
Ostatnim panelem pierwszego dnia był Panel Strategiczny „Zrównoważone rolnictwo a bezpieczeństwo żywnościowe w nowej sytuacji geopolitycznej”, którego sponsorem został Orlen Paliwa Sp. z o.o. posiadający w swojej ofercie gaz grzewczy i instalacje zbiornikowe oraz paliwa dla rolnictwa. Organizatorem panelu był Instytut ESG. Dyskusja, którą moderował Damian Kuraś – dyrektor Instytutu ESG, wiceprezes Fundacji im. XBW Ignacego Krasickiego, została podzielona na dwie części. W pierwszej części panelu „Zrównoważone modele rolnictwa” udział wzięli:
- Wojciech Mojzesowicz, Minister Rolnictwa w roku 2007
- dr hab. Michał Jerzak, Katedra Finansów i Rachunkowości, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
- Andrzej Szumowski, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Polska Wódka
- Jan Kolbusz, Główny Technolog Szef Sprzedaży Mikrobiotech
Paneliści skupili swoje rozważania na temacie wprowadzenia zrównoważonych modeli rolnictwa na polskie pola – Uważam, że my jak najbardziej mamy szansę być liderem w tej transformacji, właśnie dzięki tym naszym indywidualnych uwarunkowaniom. – o czym pozytywnie wypowiedział się Jan Kolbusz. O tym jak zmobilizować polskich rolników do zmiany w podejściu do rolnictwa mówił prof. Dr hab. Michał Jerzak – Jeżeli panuje ten „homo oeconomicus”, to takie bodźce materialne są bardzo skuteczne. Jeżeli do produkcji zrównoważonej będą jakieś dopłaty, czy jakaś premia za to, że jest to produkcja zrównoważona, to z pewnością zainteresowanie tutaj będzie.
W drugiej części panelu „Polityka ESG w nowych realiach – wpływ wojny w Ukrainie na rolnictwo” udział wzięli:
- Rafał Romanowski, Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Kształtowania Ustroju Rolnego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
- Joanna Kasowska, Dyrektor Jakości i Standardów Zarządzania Żywnością, Żabka Polska
- Monika Piątkowska, Prezes Izby Zbożowo-Paszowej
- Mirosław Maliszewski, Prezes Związku Sadowników RP
Eksperci uspokajają – Patrząc z perspektywy naszego kraju, czy też Europy części środkowej, czy też całej Unii Europejskiej, to żywności nam nie zabraknie, to nie podlega dyskusji. Możemy mieć jakieś chwilowe zachwiania, choćby w tym słynnym oleju słonecznikowym, a konsumenci będą problem z kupieniem w dotychczasowych cenach, choćby słynnych chipsów ziemniaczanych. Z drugiej strony musimy też patrzeć na producentów rolnych, dla których jest to niezbędny środek do wytwarzania pasz – tłumaczył Rafał Romanowski.
Drugi dzień wydarzenia „Polska Wieś XXI – Europejski Kongres Innowacyjnych Rozwiązań dla Obszarów Wiejskich i Rolnictwa” rozpoczął panel dyskusyjny pt. „Zdrowie na wsi”, którego moderatorem był Witold Laskowski, redaktor Medexpress.pl. W dyskusji udział wzięli:
- dr hab. Henryk Skarżyński, Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu
- dr hab. prof. AWF Maciej Płaszewski, Kierownik Katedry Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego w Warszawie, Filia w Białej Podlaskiej
- dr n. med. Władysław Kosiniak-Kamysz, poseł na Sejm RP
- dr hab. Mirosław Kwaśniewski, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
- dr hab. Zdzisław Gajewski, Centrum Medycyny Translacyjnej SGGW
Dziękuję bardzo, że ta debata jest, bo to jest usłyszenie niemego krzyku wsi wołającej o zdrowie, o lekarza, o pielęgniarkę, o aptekę – o jakąkolwiek opiekę medyczną. Ten niemy krzyk jest na wsi. On nie jest słyszany i dzisiaj jest jedna z pierwszych debat, jak nie pierwsza, mówiąca o dostępności na wsi. – tak swoją wypowiedź rozpoczął dr n. med. Władysław Kosiniak-Kamysz. O tym, jak wspomóc mieszkańców obszarów rolnych mówił prof. Dr hab. Henryk Skarżyński – Jest potrzeba wprowadzenia na stałe pewnych programów badań przesiewowych. To one mają kształtować pewne postawy prozdrowotne, skłaniać do dbania o swoje zdrowie, skłaniać do zarządzania swoim zdrowiem i uświadamiać, że od nas dużo zależy.
Następnie odbył się panel dyskusyjny pt. „Ubezpieczenia rolnicze jako efektywny system zarządzania ryzykiem w gospodarstwie”. Moderatorem dyskusji był Ryszard Zarudzki, Z-ca Dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Udział w niej wzięli:
- Krzysztof Jurgiel, Minister Rolnictwa w latach 2005-2006 i 2015-2018
- dr hab. Jacek Kulawik, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Zakład Finansów i Zarządzania Ryzykiem
- dr inż. Michał Soliwoda, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Zakład Finansów i Zarządzania Ryzykiem
- dr Cezary Klimkowski, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Zakład Finansów i Zarządzania Ryzykiem
„Jakość zarządzania ryzykiem w rolnictwie i efektywność ubezpieczeń bardzo silnie zależy od wykształcenia i kompetencji producentów rolnych” – zwrócił uwagę dr inż. Michał Soliwoda.
O godzinie 12:30 miał miejsce panel dyskusyjny „Prawo rolne a wyzwania XXI wieku – przykłady rozwiązań na świecie”, podczas którego prelegenci dyskutowali na temat systemów wprowadzonych w innych krajach oraz tego, czy te rozwiązania warto wprowadzić w Polsce. Dyskusji moderował Tomasz Pietryga, redaktor „Rzeczpospolitej”, a udział w niej wzięli:
- dr hab. Marcin Wiącek, prof. UW, Rzecznik Praw Obywatelskich
- Paweł Czechowski, Uniwersytet Warszawski
- dr hab. Przemysław Litwiniuk, Katedra Finansów, Instytut Ekonomii i Finansów, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
- dr hab. Dorota Łobos-Kotowska, prof., Uniwersytet Śląski
- dr hab. Aleksander Lichorowicz, Katedra Prawa Rolnego, Uniwersytet Jagielloński
- dr hab. Beata Jeżyńska, prof., Katedra Prawa Rolnego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
Eksperci ponownie zapewniali o bezpieczeństwie żywnościowym naszego kraju, o czym wypowiedział się dr hab. Przemysław Litwiniuk – W tej chwili, co prawnicy powinni brać pod uwagę, brak jest rzeczywistych podstaw, aby wieszczyć braki na rynkach rolnych. Nasze magazyny są absolutnie pełne, a na granicy ukraińsko-polskiej stoją tysiące wagonów, które chcą nam przywieźć żywność.
Następnie rozpoczął się panel dyskusyjny „Praktyczne zastosowanie nauki, badań i rozwoju w rolnictwie”, w którego moderatorem była Zofia Pucek-Mądry z redakcji „Agro Profil”. Udział w nim wzięli:
- dr hab. inż. Jarosław Bosy, Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
- dr hab. Krzysztof Kowalczyk, Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
- dr hab. Krzysztof Szoszkiewicz, Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu
- dr hab. Jerzy Jaroszewski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
- dr hab. inż. Anna Wenda-Piesik, Wydział Rolnictwa i Biotechnologii, Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich
- dr hab. Marek Gugała, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
- Rafał Mładanowicz, Rolnik, produkcja roślinna, ekologiczna
- Marcin Wroński, Zastępca Dyrektora Generalnego, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa
Chciałbym zasygnalizować pewien problem, który ściśle łączy się z przełożeniem nauki na praktykę – problem, który związany jest z kształceniem rolniczym. […] to są rzeczy bardzo ważne i bardzo proste (wiedza młodych rolników na temat gleby – przyp. red.), ale tak się zastanawiam dlaczego to jest tak słabo rozumiane. To nie jest chwilowy regres, to jest już pewnego rodzaju zapaść jeżeli chodzi o kształcenie rolnicze, które później przełoży się na wyniki badań” – zwrócił uwagę prof. dr hab. Krzysztof Szoszkiewicz.
Ostatnim panelem kongresu „Polska Wieś XXI” był panel dyskusyjny „Opłacalność w rolnictwie, ochrona konsumenta i inflacja”. Moderatorem panelu był Grzegorz Skwarek. Udział w dyskusji wzięli:
- dr Czesław Siekierski, Poseł na Sejm RP
- Adam Tański, Minister Rolnictwa w roku 2003
- Robert Nowak, zastępca prezesa Krajowej Rady Izb Rolniczych.
- Tomasz Kołodziej, Prezes Zarządu, BZK Group
- dr hab. Piotr Gołasa, Katedra Finansów, Instytut Ekonomii i Finansów, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
- Jarosław Kalinowski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w latach 2001-2003
- Małgorzata Gośniowska-Kola, Zastępca Dyrektora Generalnego, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa
- Marta Gajęcka, Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego
Można by było powiedzieć, że wzrost cen żywności będzie czymś dobrym, bo gospodarstwa rolne będą otrzymywały więcej środków za sprzedawane płody rolne, ale to nie do końca tak działa. – tłumaczył dr hab. Piotr Gołasa. Wzrastająca inflacja – niektórzy specjaliści prognozują, że może nawet dojść do 15%-17%, może doprowadzić do sytuacji, kiedy przetwórcy i odbiorcy płodów rolnych będą czuli dużą pokusę, żeby jednak te koszty walki z inflacją przerzucać na rolników.
Ostatnim punktem programu wydarzenia „Polska Wieś XXI – Europejski Kongres Innowacyjnych Rozwiązań dla Obszarów Wiejskich i Rolnictwa” była dyskusja na temat pierwszej edycji projektu, rozmów prowadzonych podczas paneli oraz wniosków z debat. W podsumowaniu udział wziął dr inż. Marek Sawicki oraz Rektorzy Uczelni Przyrodniczych i Rolniczych. Jestem dumny, że 15 byłych ministrów rolnictwa porozumiało się, zaproponowało taką koncepcję, abyśmy w ramach kongresu – jako wydarzenia ciągłego, a nie jednorazowego, ponad podziałami politycznymi, próbowali szukać rozwiązań dla rolników, dla konsumentów, ale również podpowiedzi dla rządzących – dla parlamentów, dla rządu, dla Pana Prezydenta – rozpoczął podsumowanie Marek Sawicki – Chcemy, aby wszyscy uczestnicy mieli swój udział w tym, co będziemy tworzyli. Wszyscy jesteśmy dumni z ostatnich ponad 30 lat rozwoju rolnictwa w wolnej, demokratycznej Polsce. Ale okazuje się, że mimo tego rozwoju problemy dalej są, a wojna rosyjska w Ukrainie pokazała, że nawet się pogłębiają, a nie rozwiązują. Prostych recept, prostych rozwiązań nie ma i dlatego potrzeba wielu ludzi, wielu pomysłów.
Podczas całego kongresu działał tzw. „bank pomysłów”. Uczestnicy wydarzenia mogli podzielić się swoimi pomysłami oraz spostrzeżeniami drogą mailową oraz fizycznie – wrzucając spisane na kartkach uwagi do specjalnej urny. Te propozycje pomogą w realizacji nadrzędnego celu kongresu „Polska Wieś XXI” – przedstawienia pakietu rekomendacji dla polskiej administracji oraz instytucji Unii Europejskiej.
Serdecznie dziękujemy za udział wszystkim przybyłym – zarówno uczestnikom, jak i prelegentom oraz widzom transmisji online.
