Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych realizując wniosek przyjęty podczas XV Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych VI Kadencji wystąpił 13 marca 2023 r. do Wicepremiera, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o objęcie płatnością w ramach ekoschematu obszary z roślinami miododajnymi upraw jednogatunkowych a także o zmianę przepisów dotyczących okresu referencyjnego, od czego zależy przyznanie płatności niezwiązanej do tytoniu w ramach Planu Strategicznego WPR na lata 2023-202.
W sprawie o objęcie płatnością w ramach ekoschematu obszary z roślinami miododajnymi upraw jednogatunkowych przedstawiony do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia przewiduje, że rolnik może otrzymać wsparcie, jeżeli utworzył obszar z roślinami miododajnymi poprzez wysianie mieszanki składającej się co najmniej z dwóch gatunków roślin miododajnych szczegółowo określonych w załączniku do rozporządzenia.
Zdaniem Krajowej Rady Izb Rolniczych, dopłaty do upraw roślin miododajnych powinny być przyznawane również do upraw jednogatunkowych. Wydaje się, że nie ma uzasadnienia dla ograniczenia dopłat wyłącznie do mieszanek roślin miododajnych. Rolę pożywienia dla owadów zapylających równie dobrze spełniają plantacje jednogatunkowe, jak wielogatunkowe. Należy również wziąć pod uwagę, że konsumenci poszukują miodów jednogatunkowych, które są cenione wyżej niż wielokwiatowe.
Krajowa Rada zwraca uwagę, że w wyniku przyjęcia ww. ograniczeń zostaną pominięte plantacje nasienne roślin miododajnych, które muszą być prowadzone w czystości gatunkowej.
Przedstawiony problem samorząd rolniczy zgłaszał już w dyskusji na temat Planu Strategicznego WPR na lata 2023-27, jednak nasze uwagi nie zostały uwzględnione.
W sprawie o zmianę przepisów dotyczących okresu referencyjnego, od czego zależy przyznanie płatności niezwiązanej do tytoniu w ramach Planu Strategicznego WPR na lata 2023-202 płatność może otrzymać jedynie rolnik, który w dniu 31 grudnia 2018 r. był wpisany do rejestru producentów surowca tytoniowego, o którym mowa w art. 40ha ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych.
Wielu rolników uważa, że przyjęcie takiego warunku jest krzywdzące dla plantatorów, którzy przez wiele lat uprawiali tytoń, a w tym konkretnym roku, z różnych powodów, nie byli wpisani do ww. rejestru prowadzonego przez KOWR, natomiast osoby, które wpisały się do rejestru w 2018 roku, widniały w nim na dzień 31.12.2018 i zawarły umowę kontraktacyjną – dopłaty otrzymają, mimo iż faktycznie tytoniu nie sadziły.
Do Krajowej Rady zwrócili się rolnicy z informacją, że wieloletni plantatorzy zrzeszeni w grupach producenckich, jeśli nie sadzili tytoniu w roku 2018 otrzymali informację, że muszą złożyć wniosek do KOWR o wykreślenie z rejestru producentów tytoniu. Rolnicy ci nie posiadali wiedzy na temat konsekwencji takiego działania. Ich zadaniem była produkcja tytoniu, ufali, że sprawami formalnymi zajmą się pracownicy grupy. Żaden plantator świadomie nie dokonałby wykreślenia z rejestru, jeśli zostałby poinformowany o innych możliwościach np. czasowym zaprzestaniu prowadzenia działalności – wykazując stany zerowe.
Praca przy uprawie tytoniu jest pracą fizyczną, bardzo ciężką. Uprawa ta jest bardzo pracochłonna i kosztowna, w dużej mierze nie możliwa do zmechanizowania, o wysokim udziale pracy ręcznej. Trwa praktycznie przez cały rok bez względu na warunki atmosferyczne. Produkcja tytoniu wymaga dodatkowych pomieszczeń przeznaczonych do suszenia surowca. Jest zwykle specjalizacją całych rodzin rolniczych z pokolenia na pokolenie. Tym bardziej wykluczenie niektórych plantatorów z możliwości uzyskania płatności niezwiązanej do tytoniu jest dla długoletnich plantatorów szczególnie niesprawiedliwe.